काठमाडौ,५ मङ्सिर । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले चीनको औपचारिक भ्रमणको तयारी गरिरहेका छन्, जसले नेपाल–चीन सम्बन्धलाई सुदृढ पार्ने उद्देश्य राखेको छ। तर, यो भ्रमणको सन्दर्भमा कूटनीतिक रूपमा केही जटिलताहरू पनि देखिएका छन्। प्रधानमन्त्री ओलीले पहिले भारतको भ्रमण गर्न चाहेका थिए तर, भारतले औपचारिक निमन्त्रणा दिन अस्वीकार गरेपछि चीनसँगको सहकार्यलाई प्राथमिकता दिने निर्णय गरेका हुन्।
परराष्ट्रमन्त्री डा.आरजू राणा देउवा चीन भ्रमणअघि जापान जान लागेकी छिन । उनि स्वास्थ्य उपचारको निम्ति जापान जाने र त्यतैबाट मंसिरको दोस्रो साता चीनतिर निस्कने गरी सेड्युल मिलाइएको छ । डा.आरजू प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको भ्रमण तयारीका लागि बेइजिङ पुग्न लागेकी हुन् ।
चीन भ्रमणका क्रममा प्रधानमन्त्री ओलीले चिनियाँ उच्च पदस्थ अधिकारीहरूसँग भेटघाट गर्ने, आर्थिक सहकार्यलाई प्रोत्साहन गर्ने, र भौतिक पूर्वाधारमा सहयोगका विषयमा छलफल गर्ने योजना रहेको छ। यद्यपि, भारतले प्रधानमन्त्रीको यो चीन भ्रमणलाई कूटनीतिक चुनौतीको रूपमा लिने सम्भावना रहेको छ। जुन नेपालको लागि संवेदनशील स्थिति बन्न सक्छ। नेपालका दुई प्रमुख छिमेकीहरू भारत र चीनबीच विगतमा सीमा विवादको कारणले द्वन्द्व भइसकेको हुँदा, नेपाललाई यस संवेदनशील अवस्थामा सावधानीपूर्वक कदम चाल्नुपर्ने देखिन्छ।
भारतले औपचारिक निमन्त्रणा नदिए पनि हालै भारतबाट नेपालमा उच्चस्तरीय कूटनीतिक भ्रमणको सिलसिला तिब्र बनेको छ। गत साता भारतीय सत्तारूढ दल भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) का राष्ट्रिय महासचिव दुष्यन्तकुमार गौतम नेपाल आएका थिए । यसै क्रममा भारतीय स्थल सेनाध्यक्ष उपेन्द्र द्विवेदी आज नेपाल आउँदैछन्। प्रधान सेनापति अशोकराज सिग्देलको निमन्त्रणामा उनी पाँच दिने औपचारिक भ्रमणमा नेपाल आइपुग्नेछन्। यस भ्रमणको क्रममा द्विवेदीले नेपाली समकक्षी सिग्देलसँग औपचारिक भेटवार्तासँगै राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, र रक्षामन्त्रीसँग भेटघाट गर्नेछन्। साथै, शीतल निवासमा मानार्थ सेनापतिको पदवी ग्रहण गर्ने योजना रहेको छ।
यो भ्रमणले नेपाल र भारतबीचको सैन्य र कूटनीतिक सम्बन्धलाई अझै सुदृढ पार्ने अपेक्षा गरिएको छ। तर, भारतले नेपाल र चीनबीचको सम्बन्धलाई कूटनीतिक कार्डको रूपमा लिएमा नेपाललाई ठूलो चुनौतीको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। नेपालले दुई छिमेकी मुलुकहरूसँगको सन्तुलित सम्बन्धलाई कायम राख्न कूटनीतिक दृष्टिले निकै ध्यान दिनुपर्नेछ।
प्रधानमन्त्री ओलीको चीन यात्रा र भारतबाटको कूटनीतिक भेटघाटले नेपाललाई रणनीतिक रूपमा महत्त्वपूर्ण स्थानमा उभ्याएको छ। यसले नेपालको परराष्ट्र नीतिमा सन्तुलन कायम गर्न र दीर्घकालीन राष्ट्रिय हितलाई सुरक्षित राख्न कूटनीतिक सन्तुलनको आवश्यकता देखाएको छ। नेपालले दुबै छिमेकीहरूसँगको सम्बन्धलाई प्रभावकारी रूपमा व्यवस्थापन गर्नुपर्नेछ, जसले राष्ट्रिय स्वाभिमानलाई समेत उचाइ दिनेछ।
